اكثر شركتها و كارخانجات جهت توليد و ارائه خدمات خود نياز به اين دارند كه اقلام مصرفي خود را در آنجا قرار مي دهند . نحوه استفاده از انبار و همچنين سيستم انبار يكي از عوامل مؤثر و مهم در امر توليد مي باشد .
انبار در شركتهاي توليدي و كارخانجات بيشتر شامل مواد اوليه ، ابزار آلات ، كالاي ساخته شده و ضايعات مي باشد . در صورتيكه در شركتها و مؤسسات خدماتي انبارها معمولاً كوچكتر از انبارهاي شركتهاي توليدي است و شامل لوازم مصرفي وابزارآلات مي باشد . در شركتهاي بازرگاني نيز انبار شامل كالاهاي خريداري شده و در واقع كالاهاي آماده براي فروش مي باشد . در اين پژوهش سعي شده است جهت آشنايي علاقمندان پيرامون انبار ، سيستم انبار ، كدينگ ، انبارگرداني و … توضيحات مختصري جمع آوري و ارائه گردد .
اين پژوهش با عنايت به سيستم انبار شركت « تجهيزات و ايمني راهها » تدوين گرديده است .
انبـار
در كليه شركتها واحدي بنام انبار وجود دارد كه در واقع مسئوليت تداركات و پشتيباني توليد را به عهده دارد و اكثر احتياجات مربوط به توليد را مرتفع مي كند . به عنوان مثال اگر در حين توليد نياز به مواد اوليه يا مواد شيميايي و يا قطعاتي از يك دستگاه باشد در صورت نبود انبار تا زمان خريداري جنس يا مواد مورد نظر توليد به حالت تعطيل درخواهد آمد . در صورتيكه با وجود انبار بسياري از اين قبيل مشكلات برطرف خواهد شد .
تقسيم انبار
به لحاظ نوع ، كاربرد ، نحوه نگهداري و حجم اقلام انبار ، انبار يك شركت معمولاً به چند انبار تقسيم مي شود كه ابن انبارها ممكن است در يك مكان و يا اينكه در چند نقطه ( احتمالاً دور از هم ) مستقر شوند مثلاً برخي از مواد شيميايي در اتاق سرد نگهداري مي شوند تا از تبخير سريع آنها جلوگيري شود . و يا الكترودهاي مخصوص جوشكاري در درون دستگاهي بنام « آون » نگهداري مي شوند تا از جذب رطوبت و اخلال در هنگام جوشكاري جلوگيري شود . دماي حرارت داخل اين دستگاه قابل تنظيم بوده ولي دماي نگهداري الكترودهاي صنعتي 350 درجه سانتيگراد ميباشد .
نگهداري برخي از اقلام مانند ضايعات توليد در فضاي باز مشكلي ايجاد نمي كند ولي قطعات فلزي و ابزارآلات را حتماً بايد در جايي مسقف و دور از معرض باران و نور آفتاب قرار داد .
با توجه به توضيحات اخير شركت « تجهيزات و ايمني راهها » انبار خود را به انبارهاي :
1- انبار مواد اوليه
2- انبار محصول
3- انبار كالاي ساخته شده
4- انبار لوازم يدكي و قطعات
5- انبار ابزارآلات
6- انبار سوخت و مواد شيميايي
7- انبار ضايعات ، تفكيك نموده است .
ذكر اين نكته قابل توجه است كه در شركت تجهيزات وا يمني راهها تفاوتي ميان انبار محصول و انبار كالاي ساخته شده وجود دارد و آن اين است كه محصول به كالايي اطلاق مي شود كه در جاي ديگري ساخته شده و فقط بابت كارهاي جانبي از قبيل رنگرزي ، گلاسبيركاري ، مونتاژ و … به شركت آورده شده است ولي كالاي ساخته شده از ابتدا در شركت ساخته مي شود .
انبار مواد اوليه نيز شامل مواد خامي است كه مستقيماً وارد خط توليد مي گردد .
انبار لوازم يدكي شامل قطعات و لوازمي است كه درون دستگاهها مورد استفاده قرار مي گيرد و در صورت خراب شدن نياز به تعويض دارند ، از قبيل بلبرينگ ، چرخ دنده ، تسمه ، واشر و … .
انبار ابزارآلات مربوط به ابزار كار و ابزاري است كه بوسيله آنها خرابي دستگاههاي توليد مرتفع مي گردد مانند انواع آچار ، پيچ گوشتي ، فنر و … .
فهرست مطالب عنوان صفحه پيشگفتار مقدمه
فصل اول : كليات تاريخچه شركت 7 انبارها 8 كدينگ 8 نحوه ورود و خروج كالا از انبار 9 فرمهاي مورد استفاده در انبارهاي شركت تجهيزات ايمني راهها 10 انبارگرداني 12
فصل دوم : شناسايي انبار مقدمه 17 هدف و اهميت انبارداري 19 انبار و انواع آن 22 انبارهاي سازمانهاي توليدي و صنعتي 27 موجوديهاي انبار ( انواع انبار ) 30 محل سازماني و تشكيلات داخل انبار 37 مشخصات انباردار 39 اهم وظايف انباردار 41 رعايت اصول ايمني و حفاظت در انبار 42 انبار اسقاط يا انبار لوازم فرسوده 43 واحد كنترل انبار يا كنترل اقلام 44
فصل سوم : طبقه بندي كالاها ، كدگذاري و تنظيم كالاها در انبار طبقه بندي كالاها 48 محاسن طبقه بندي كالاها 49 خصوصيات طبقه بندي صحيح 50 مباني طبقه بندي كالاها 51 كدگذاري كالاها 52 ضرورت و شرايط كدگذاري 54 خصوصيات يك نظام كدگذاري صحيح 55 علل استفاده از نظام كدگذاري 56 روشهاي كدگذاري 59 كدگذاري بر اساس طبقه بندي كالاها 61 كد ميله اي ( خط نما ) 62 استقرار كالاها در انبار 64 چيدن و استقرار كالاها در انبار 65 استفاده از حداكثر فضاي انبار 67 وسايل كار در انبار 69 نظامهاي خروج كالا از انبار 70 روشهاي انباركردن كالا 72